Vragen en antwoorden over de Wet DBA

De Belastingdienst heeft de veelgestelde vragen over de Wet DBA op zijn site uitgebreid. Tien vragen en antwoorden over de nieuwe wijze van werken onder deze wet zijn hierna geselecteerd.

1 Wat is veranderd?

Sinds 1 mei is de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) afgeschaft. Vaak is duidelijk dat geen sprake is van loondienst. Bij twijfel over hun arbeidsrelatie kunnen opdrachtgevers en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) nu in plaats van een VAR een modelovereenkomst gebruiken.

Als de opdrachtgever en de zzp’er werken volgens de afspraken in zo’n modelovereenkomst, is geen sprake van loondienst. De opdrachtgever weet dan zeker dat hij geen loonheffingen hoeft in te houden en te betalen. De zzp’er is dan niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen (WW, ZW en WIA).

Kijk voor meer informatie bij Modelovereenkomsten: hoe werkt dat? Het gebruik van een modelovereenkomst is niet verplicht.

Als de opdrachtgever en de zzp’er geen modelovereenkomst gebruiken, moet de opdrachtgever zelf bepalen of hij wel of geen loonheffingen moet inhouden en betalen. Zie ook Geen beoordeelde overeenkomst: wel of geen dienstbetrekking?

2 Is het nu voor opdrachtnemers moeilijker om als zzp’er te werken?

Nee. De grens tussen ondernemerschap en loondienst is met de afschaffing van de VAR niet veranderd. Alles wat voorheen mocht, mag nu ook. Alles wat nu niet kan, kon voorheen ook al niet. Het is met de modelovereenkomsten wel duidelijker wat wel en niet kan. De werkwijze ligt voor beide partijen expliciet vast in de overeenkomst.

3 Hoe weet ik zeker of een overeenkomst al door de Belastingdienst is beoordeeld?

Als de Belastingdienst een overeenkomst heeft beoordeeld, heeft de overeenkomst een kenmerknummer. Heeft de overeenkomst een kenmerknummer maar twijfelt u? Mail dan het kenmerknummer naar alternatiefvar@belastingdienst.nl. De Belastingdienst laat u dan weten of de overeenkomst al is beoordeeld.

4 Als de opdrachtgever en de opdrachtnemer afspreken dat de opdrachtnemer zich (zonder overleg met de opdrachtgever) kan laten vervangen, kan er dan nog sprake zijn van een dienstbetrekking?

Als de opdrachtnemer zich volkomen vrij kan laten vervangen, ontbreekt een van de belangrijkste kenmerken van de dienstbetrekking. Namelijk de verplichting om werk persoonlijk te verrichten. Maar soms is vrije vervanging minder gebruikelijk en minder aannemelijk. Vooral dan kijkt de fiscus of vervanging in de praktijk echt is voorgekomen. De totaalindruk hiervan bepaalt of er sprake is van een dienstbetrekking.

5 Bij wie ligt het initiatief om een modelovereenkomst te gebruiken? Bij de zzp’er of de opdrachtgever?

Het initiatief voor het gebruik van een modelovereenkomst kan bij beiden liggen. Opdrachtgever en zzp’er moeten wel overeenstemming bereiken om te kunnen werken volgens een bepaalde modelovereenkomst.

Let op! U hoeft alleen een modelovereenkomst te gebruiken als u twijfelt over de arbeidsrelatie en u zeker wilt weten dat er geen sprake is van loondienst. Het gebruik van een modelovereenkomst is niet verplicht.

6 Hoelang mag ik als zzp’er zonder onderbreking maximaal voor 1 opdrachtgever werken?

Met de komst van de modelovereenkomsten zijn de wettelijke begrippen ‘ondernemer’ en ‘werknemer’ niet veranderd. Er was en is geen maximale termijn voor het werken bij 1 opdrachtgever. Of voor het werken voor een minimaal aantal opdrachtgevers. Of voor het behalen van een minimaal vereiste omzet. Of u ondernemer of werknemer bent, is afhankelijk van alle feiten en omstandigheden samen. De duur van een opdracht en de omzet zijn op zich niet doorslaggevend.

7 Ik wil voorkomen dat de arbeidsrelatie wordt gezien als een fictieve dienstbetrekking voor aanneming van werk of tussenkomst. Dan is het van belang dat de zzp’er meerdere opdrachtgevers heeft. Hoe bewijs ik dat?

Voor het uitsluiten van deze fictieve dienstbetrekkingen is het inderdaad onder meer van belang dat de zzp’er meerdere opdrachtgevers heeft. U moet dat als opdrachtgever zelf vaststellen. Wat de zzp’er, accountant of adviseur verklaart, is niet van belang. Het gaat er dus om dat u:

• met de zzp’er afspreekt dat hij voor meerdere opdrachtgevers mag en kan werken
• zelf in de gaten houdt dat de zzp’er niet langdurig en hoofdzakelijk alleen voor u werktJa, in de modelovereenkomst aanneming van werk staat:Dit is opgenomen om de zelfstandigheid van de werkzaamheden van de zzp’er te waarborgen.U hoeft alleen een modelovereenkomst te gebruiken als u twijfelt over de arbeidsrelatie en u zeker wilt weten dat er geen sprake is van loondienst.

8 In de modelovereenkomst ‘Aanneming van werk’ staat dat de opdrachtgever niet aan zijn eigen klus mag werken. Klopt dat?

Ja, in de modelovereenkomst aanneming van werk staat:

‘De opdrachtgever verricht geen werkzaamheden ten behoeve van de uitvoering van het aan de opdrachtnemer opgedragen werk.’

Dit is opgenomen om de zelfstandigheid van de werkzaamheden van de zzp’er te waarborgen.

9 Is het bij een eenmalige opdracht ook nodig een overeenkomst op te stellen? Of is dat pas nodig bij langdurige opdrachten zoals interimklussen?

U hoeft alleen een modelovereenkomst te gebruiken als u twijfelt over de arbeidsrelatie en u zeker wilt weten dat er geen sprake is van loondienst.

Ook bij eenmalige opdrachten kan er sprake zijn van loondienst. Wilt u zekerheid dat de opdrachtgever geen loonheffingen hoeft in te houden? Dan kunt gebruikmaken van een modelovereenkomst. Het werken met een modelovereenkomst is niet verplicht, net als voorheen bij de VAR.

10 Klopt het dat een zzp’er maximaal 2 jaar bij dezelfde opdrachtgever mag werken met maximaal 3 overeenkomsten, waarna er 6 maanden tussen moet zitten?

Nee. Het arbeidsrecht kent de ‘ketenbepaling’ bij tijdelijke arbeidsovereenkomsten. Als er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan geldt deze bepaling niet.